ภคธรรม ทรงคายภาคธรรม.
อันพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น.

ความหมายของ อรหํ

บทว่า อรหตา ความว่า อันพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ชื่อว่า เป็น
พระอรหันต์ เพราะเหตุเหล่านี้คือ เพราะทรงห่างไกลจากกิเลสทั้งหลาย 1
เพราะทรงทำลายข้าศึกคือกิเลสไม่มีส่วนเหลือ 1 เพราะทรงทำลายซี่กำแห่ง
สังสารจักร 1 เพราะทรงควรแก่ปัจจัยเป็นต้น 1 เพราะไม่มีความลับ ในการ
ทำบาป 1. นี้คือความย่อในบทนี้ ส่วนความพิสดารพึงทราบตามนัยที่กล่าว
แล้วในวิสุทธิมรรคเถิด.
อนึ่ง ในอธิการนี้พึงทราบวินิจฉัย ดังต่อไปนี้ ด้วยบทว่า ภควตา นี้
ท่านแสดงถึงความถึงพร้อมด้วยพระรูปกาย อันไม่สาธารณ์แก่บุคคลอื่น
ประดับ ด้วยมหาปุริสลักษณะ 32 ประการ อนุพยัญชนะ 80 และพระเกตุมาลา
มีรัศมีแผ่ไปได้ประมาณ 1 วา ของพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ผู้ชื่อว่าทรงบุญ-
ลักษณะไว้ตั้ง 100 เพราะทรงมีบุญสมภารที่ทรงสั่งสมไว้หลายอสงไขยกัป
ด้วยการแสดงว่าพระองค์ทรงคายภาคยธรรมได้แล้ว. ด้วยบทว่า อรหตา นี้
ท่านแสดงถึงความถึงพร้อมด้วยพระธรรมกายที่เป็นอจินไตย อาทิ พลญาณ 10
เวสารัชชญาณ 4 อสาธารณญาณ 6 และอาเวณิกพุทธธรรม (ธรรมเฉพาะ
พระพุทธเจ้า) 18 เพราะแสดงการบรรลุสัพพัญญุตญาณมีการสิ้นอาสวะเป็น
ปทัฏฐาน โดยการแสดงการละกิเลสที่ไม่มีส่วนเหลือด้วยบททั้งสอง ท่านแสดง
ถึงความที่พระองค์อันนักปราชญ์ชาวโลกนับถือมาก 1 ความที่พระองค์อัน
คฤหัสถ์และบรรพชิตพึงเข้าไปหา 1 ความที่พระองค์ทรงสามารถในการบำบัด
ทุกข์ทางกาย และทางใจของคฤหัสถ์ และบรรพชิตเหล่านั้น ผู้เข้าไปหา 1